W automatyzacji procesów przemysłowych stosowane są rozproszone systemy sterowania i wizualizacji, określane mianem systemów SCADA (ang. Supervisory Control And Data Acquisition). Zastosowanie systemów SCADA umożliwia podniesienie komfortu personelu obsługi, pracującego bezpośrednio przy obiekcie oraz kadry zarządzającej. Pośrednio wpływają na podniesienie efektywności ekonomicznej oraz poprawę jakości oferowanych wyrobów. Systemy wizualizacji wspomagają i ułatwiają podejmowanie strategicznych decyzji oraz śledzenie rezultatów.
Podstawowe zadania systemu wizualizacji to:
- Wizualizacja danych w postaci przejrzystej i przyjaznej użytkownikowi. Graficzna reprezentacja danych intuicyjna i jednoznaczna, dostarczająca użytkownikowi informacje w prostej formie. Umożliwia szybszą reakcję na zmieniającą się dynamicznie sytuację oraz poszerza grono osób obsługujących dany obiekt, zaopatrzony w system SCADA.
- Archiwizacja danych, niosących informacje o przebiegu procesu technologicznego, umożliwia długoterminową analizę pracy obiektu, a także stanowi cenne źródło wiedzy w przypadku niepożądanej pracy obiektu czy ewentualnych awarii.
- Tworzenie okresowych raportów, zawierających zestawienie odpowiednich danych. Raporty takie są tworzone co określony czas, w zależności od charakteru obiektu sterowanego. Inny będzie okres tworzenia raportów dla dużej linii produkcyjnej, a inny dla pojedynczych maszyn lub urządzeń.
- Sygnalizowanie przekroczenia granic ostrzeżeń i alarmów. Alarmowanie o sytuacjach niepożądanych i niebezpiecznych. Alarm musi być skuteczny, zwrócić uwagę użytkownika oraz wymusić jego reakcję. Wystąpieniu alarmu towarzyszy sygnał graficzny lub dźwiękowy. Wyskakujące okno alarmu (pop-up) wymaga potwierdzenia, co jest jednoznaczne z przyjęciem przez użytkownika informacji o alarmie.
- System musi być elastyczny i skalowalny. Mając na uwadze fakt, że człowiek jest adresatem wszystkich informacji oraz to, że każdy inaczej interpretuje otrzymywane informacje, system musi mieć możliwość prezentowania tych samych rzeczy w różny sposób.
Ekran synoptyczny chłodziarki wibrofluidyzacyjnej CF-5075
Wykresy obciążeń silników napędów mieszarki dynamicznej MDH-24
Otwarte, rozproszone systemy sterowania i wizualizacji charakteryzują się dużymi możliwościami komunikacyjnymi, umożliwiają wprowadzanie modyfikacji oraz rozbudowę istniejącego systemu. Cechą charakterystyczną systemu SCADA jest to, że układy regulacji w danym procesie technologicznym mogą działać niezależnie od niego. System SCADA stanowi warstwę nadrzędną, realizując swoje podstawowe zadania w procesie sterowania przez kontrolowanie pracy sterowników. Otwartość tych systemów jest związana z możliwością współpracy, w architekturze sieciowej, z inteligentnymi urządzeniami automatyki (PLC, regulatory, rejestratory, czujniki, elementy wykonawcze, przetworniki) różnych producentów.
Dzięki podłączeniu systemu sterowania i wizualizacji do sieci Ethernet uzyskano możliwość zdalnego dostępu do układu sterowania poprzez Internet. Rozwiązanie takie daje bardzo duże możliwości szybkiej diagnozy sytuacji awaryjnych, analizy pracy poszczególnych systemów (napędów), korekty programu sterującego, bez potrzeby przyjazdu serwisanta, automatyka – a co za tym idzie, skrócenia do minimum czasów przestojów związanych z awarią bądź zmianą procesu technologicznego.
Istnieje możliwość powiadamiania służb utrzymania ruchu o stanach alarmowych bądź awariach poprzez nadawanie informacji (e-mail czy sms), dzięki temu czas postoju związany z awarią zmniejsza się do minimum. Ma to duże znaczenie w obecnych warunkach ekonomicznych.
Dużym atutem takiego systemu sterowania i wizualizacji jest możliwość oglądania obrazów z wizualizacji procesu produkcyjnego poprzez Internet z dowolnego miejsca na świecie, nie ograniczając przy tym możliwości zmiany nastaw (receptur) bądź podglądania stanów alarmowych.
Możliwa jest również archiwizacja danych procesowych, co pozwala na późniejszą analizę zebranych informacji. Zapisywanie danych poprzez sieć komputerową daje możliwość bezobsługowego i bardzo elastycznego archiwizowania danych, które są udostępniane uprawnionym użytkownikom sieci.
